Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2014

Seeking a Friend for the End of the World (2012)


Ο κόσμος μια μέρα θα τελειώσει και μαζί του θα τελειώσουμε κι εμείς. Αυτό δεν είναι κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια πραγματικότητα η οποία ξεδιπλώνεται στην ταινία της Lorene Scafaria, όταν ένας αστεροειδής κατευθύνεται με μανία προς τον πλανήτη Γη και το ανθρώπινο είδος μοιάζει ανίκανο να αντιδράσει. Κάπως έτσι ο πολιτισμός που θεωρούσαμε δεδομένος φτάνει στο τέλος του, με τις τελευταίες μέρες να αποκτούν μια καινούρια ιδιαίτερη σημασία. Αν όμως κάτι είναι χειρότερο από το τέλος, αυτό είναι να ξέρεις ότι έρχεται χωρίς να μπορείς να κάνεις τίποτα για να το αποτρέψεις. Αυτή είναι η πρώτη και πιο τρομακτική αλήθεια που πρέπει να αντιμετωπίσεις.

Το ‘Seeking a Friend for the End of the World’ δεν είναι μια ταινία καταστροφικής απειλής που προκαλεί τον πανικό. Είναι μια ταινία που, όπως προδίδει ο τίτλος της, αναζητά ένα τελευταίο νόημα, όχι της ίδιας της ζωής, αλλά το νόημα της ζωής που απομένει για να ζήσεις. Κάπως έτσι, οι άνθρωποι αναθεωρούν τα όσα μέχρι τώρα πίστευαν ότι αξίζουν τον χρόνο τους και παλεύουν για να ολοκληρώσουν τις ψυχικές τους εκκρεμότητες, προτού χαθεί για πάντα και η τελευταία ευκαιρία που τους δίνεται. Μέσα στην όλη αναθεώρηση, κάποιοι περνούν το χρόνο τους με τους αγαπημένους τους, άλλοι διασκεδάζουν ελεύθερα σαν να μην υπάρχει αύριο (αφού έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να υπάρξει), ενώ κάποιοι άλλοι συνεχίζουν τη ζωή τους όπως και πριν, ελπίζοντας ότι όλα είναι ένα κακόγουστο αστείο που σύντομα θα αποκαλυφθεί. Ανάμεσα σε όλους αυτούς, υπάρχουν κι εκείνοι που αναζητούν κάτι που θα τους δώσει το νόημα που έλειπε από την μέχρι τώρα ζωή τους.

Σε αυτό τον λίγο χρόνο που απομένει η ζωή παίζει το τελευταίο της παιχνίδι και φέρνει απρόσμενα κοντά δύο ανθρώπους, φαινομενικά και ουσιαστικά αταίριαστους, που υπό κανονικές συνθήκες, αν τύχαινε να συναντηθούν δεν θα αντάλλαζαν ούτε τα βλέμματά τους. Ο Dodge και η Penny είναι γείτονες για χρόνια, αλλά ποτέ δεν ένιωσαν την ανάγκη να εισέρθουν ο ένας στη ζωή του άλλου. Όμως, όταν το τέλος του κόσμου πλησιάζει, σου δίνει τη δυνατότητα να αναλογιστείς και να ζυγίσεις τη μέχρι τώρα ζωή σου και σε αυτό το ζύγι βασίζεται αρκετά η σκηνοθέτις. Έχοντας τα κότσια να χωνέψεις τον Αρμαγεδδών που πλησιάζει, ίσως βρεις και τη δύναμη για μια τελευταία πράξη αναζήτησης κάτι ουσιαστικότερου του μέχρι τώρα επιπόλαιου. Άλλωστε σε τέτοιες περιπτώσεις (ακόμα κι αν η ανθρωπότητα δεν τις έχει συναντήσει ακόμα), δεν έχεις την πολυτέλεια να μετανιώσεις γι’ αυτά που έχεις κάνει αλλά για όσα δεν έχεις προλάβει να κάνεις, κι αυτό μάλλον πονάει ακόμα περισσότερο. Έτσι ο Dodge (ο Steve Carell στη χειρότερη και πιο ανέμπνευστη στιγμή της καριέρας του) αποφασίζει να ξεκινήσει την αναζήτηση μιας χαμένης αγάπης, ενώ η Penny (με την Keira Knightley να πείθει) τον ακολουθεί, ικανοποιώντας την ανάγκη ενός ρομαντικού οδοιπορικού.

Αυτός ο ρομαντισμός μοιάζει να είναι και η κινητήριος δύναμη αυτού του οδοιπορικού και ,κατ’ επέκταση, ολόκληρης της ταινίας. Η προσέγγιση της Scafaria δεν είναι Μελαγχολική (Trier) αλλά πλησιάζει περισσότερο σε αυτή της Τελευταίας Νύχτας (McKellart), με μια σχεδόν απαλή γαλήνη να κυριεύει τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες στις περισσότερες στιγμές τους. Γαλήνη που δεν προσθέτει αληθοφάνεια, αντίθετα μετατρέπει την ιστορία σε μια γλυκόπικρη, σχεδόν αισιόδοξη προσπάθεια αντιμετώπισης της αλήθειας, παρά την αναπόφευκτη καταστροφή που έπεται. Και μπορεί αυτή να μην ήταν η ταινία που θα επέλεγες να δεις αν ερχόταν το τέλος του κόσμου, μπορεί η Scafaria να αφηγείται την ιστορία της με περισσότερη ανισότητα παρά με ισορροπία, όμως λίγο πριν το φινάλε θα νιώσεις αυτούς τους δύο ανθρώπους κοντά σου. Θα αισθανθείς τη νηνεμία που κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα, ακριβώς δίπλα στην αγωνία που εκπέμπουν τα τελευταία λεπτά, προτού ξεσπάσει ο αναπόφευκτος όλεθρος και βυθιστεί η ανθρωπότητα σε μια απύθμενη ανυπαρξία. 

Chris Zafeiriadis