Να με συγχωρέσετε αλλά θα ξεκινήσω τα γραφόμενά μου για αυτή την ταινία με δύο μικρές διευκρινήσεις οι οποίες θαρρώ πως έχουν σημασία για την κατανόηση των όσων ακολουθούν.Πρώτον, σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ότι κατέχω νόηση ανώτερη από αυτή του Ζερβού. Όπως δεν θεωρώ τον εαυτό μου εξυπνότερο κανενός σκηνοθέτη, καλλιτέχνη ή απλά ανθρώπου που έτυχε να συναντήσω στο διάβα μου. Μάλιστα τις περισσότερες φορές στέκομαι αποσβολωμένος μπροστά σε ένα έργο, νιώθοντας απέραντα μικρός μπροστά στην τέχνη κάποιου άλλου. Και πάντοτε προσπαθώ να αποκομίσω από αυτήν, να μάθω, να αλλάξω έστω και ελάχιστα αυτό που είμαι. Ακόμα και αν κάποιες φορές αυτό μοιάζει να μην είναι εφικτό. Άλλωστε, αν αυτός δεν είναι ένας από τους λόγους που παρακολουθούμε σινεμά, τότε πραγματικά δεν ξέρω ποιος μπορεί να είναι.
Δεύτερον, προτού παρακολουθήσω το Show Bitch στη Θεσσαλονίκη, αφιέρωσα λίγο (έως αρκετό) από τον χρόνο μου και παρακολούθησα κάποιες από τις παλιότερες ταινίες του Ζερβού, ξανα-είδα κάποια από τα αριστουργήματα που μας έχει χαρίσει, διοργανώνοντας έτσι την δική μου Ζερβιάδα. Και μάλιστα, πριν ο ίδιος (μου) το εξομολογηθεί, με ένα περιπαικτικό παράπονο στο πανί. Αυτό βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν με αναγάγει σε ειδήμων, βοηθάει όμως στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης εικόνας για το έργο του εκάστοτε σκηνοθέτη. Και στην προκειμένη περίπτωση, οφείλω να ομολογήσω ότι το διασκέδασα όσο λίγες φορές στη ζωή μου. Ίσως γιατί έτσι θεωρώ πως πρέπει να χειρίζεται κάποιος περιπτώσεις σαν του Ζερβού, ίσως γιατί δεν μου αρέσουν αυτοί που τριγυρνάνε δεξιά και αριστερά, εκθέτοντας την ισχυρογνωμική τους άποψη, σπέρνοντας απλόχερα φαρμάκι και χολή για κάτι που δεν μπορούν να καταλάβουν. Δεν θέλω να είμαι ένας από δαύτους.
Αμέσως μετά την προβολή της ταινίας, ασυναίσθητα γεννήθηκε η απορία: ποιος είναι ο λόγος που ο Ζερβός κινηματογραφεί σήμερα και κυρίως, σε ποιον απευθύνεται; Διότι δεν νομίζω ότι αυτός ο άνθρωπος, στα εξήντα του χρόνια, έχει την ανάγκη να αποδείξει κάτι, ούτε νομίζω πως φιλοδοξεί να γοητεύσει εκείνους που δεν κατάφερε να κερδίσει μέχρι τώρα. Θέλω όμως να πιστεύω ότι του αρέσει να προκαλεί και να εκνευρίζει εκείνους που εκνευρίζονται με τον χαρακτήρα του, να διασκεδάζει και να ψυχαγωγεί εκείνους που ψυχαγωγούνται με τον λόγο του. Έναν λόγο πανέξυπνο μέσα από τον αυθορμητισμό του, προσβλητικό μέσα από την οξύτητά του και καυστικό μέσα από το αστείρευτό χιούμορ του. Πάνω απ’ όλα όμως αναγκαίο για αυτόν τον τόπο. Έναν λόγο που δεν κρύβεται πίσω από τις συμβάσεις του Ελληνικού θεάματος και δεν εξ-υπηρετεί κανέναν, παρά μόνο αυτόν που τον εκφέρει και αυτόν που είναι έτοιμος να τον ακούσει. Όμως σε αυτό το σημείο το Show Bitch χωλαίνει σαν υπηρεσία του Ελληνικού δημοσίου. Και μάλιστα, όχι ανεπαίσθητα.
Στη ταινία υπάρχουν όλα τα στοιχεία που θα περίμενε κάποιος φανατικός Ζερβικός να αντικρίσει εν έτει 2010 (αν φυσικά υπάρχει κάποιος τέτοιος): υπέροχα ανοργάνωτα καδραρίσματα (η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα η μεγάλη Zeppelin αφίσα να μη κρύβεται πίσω από τον «αρχηγό» και το όρθιο βιβλίο του Godard στο τραπεζάκι να φαίνεται ακόμα περισσότερο), επιεικώς κάκιστο μοντάζ που έχει εξαϋλώσει οποιαδήποτε μυθοπλαστική ιδιότητα σεναρίου και αφήγησης (αν και αμφιβάλω αν οι ταινίες του Ζερβού χρειάζονται καν σενάριο), μερικές μυθικές φιγούρες του Ελληνικού σινεμά που δύσκολα συναντάς πλέον στο πανί και μερικές δολοφονικές ατάκες, σκέτο δηλητήριο. Αυτά που ακόμα μας αρέσουν και για τα οποία αγαπάμε τούτο το σινεμά. Αυτός βέβαια που φαίνεται να (μας) λείπει είναι ο πελώριος Βλάσσης, η μορφή του οποίου (θα) παραμένει αξεπέραστη.Το Show Bitch όμως έχει την δύναμη να απογοητεύει. Δεν μιλάω για μεγάλους σινεκριτικούς και σοβαροφανείς κινηματογραφόφιλους, ούτε για αυτούς που έχουν δει τρεις ταινίες του Visconti, τρεις του Bergman και άλλες δυο του Antonioni νομίζοντας ότι το σύμπαν τους ανήκει. Αυτοί έτσι και αλλιώς στέκονται απέναντι από τον Ζερβό και νομίζω πως ο ίδιος έχει μάθει να ανέχεται και να χαμο-γελάει με τα ανάρμοστα σχόλιά τους. Το Show Bitch αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση και σε εκείνους που έχουν αγοράσει, έχουν καταναλώσει και έχουν διασκεδάσει στο παρελθόν με το έργο του σκηνοθέτη.
Με δεδομένη την πρόθεση του Ζερβού να παρουσιάσει και να σατιρίσει την κατάντια της Ελληνικής πραγματικότητας και ιδιαίτερα της τηλεόρασης, η ταινία οικειοποιείται την φτήνια της και σε αυτό το σημείο κρίνεται άκρως πετυχημένη. Διακατέχεται από έναν φτηνό επαγγελματισμό, ακόμα πιο φτηνό χιούμορ (αν και σε στιγμές εύστοχο), πουτανιές και πουτανίτσες, κατασκευασμένα είδωλα και ισχυρογνώμονες κατασκευαστές. Δυστυχώς όμως, όλα τα παραπάνω αποτελούν και το μεγάλο μειονέκτημα της ταινίας. Η ελληνική τηλεόραση ποτέ δεν είχε την δυνατότητα να εμπνεύσει κάποιον για να παρουσιάσει κάτι μέσα από αυτήν (με ελάχιστες εξαιρέσεις φυσικά) και με δεδομένη την ανεμπνευσιά της, μετατρέπει το Show Bitch σε μια ταινία που μοιάζει να γυρίστηκε σε κάποιο ξεχασμένο και προχειροσυμμαζεμένο studio της ΕΣΤΕΤ.
Και είμαι σίγουρος ότι το κοινό του Ζερβού δεν έχει ανάγκη από Πασχάλιδες και Πασχαλίτσες ούτε από φουντωμένες φουρέιρες και γυαλισμένους μορφονιούς. Το κοινό του διψάει για τον αυθορμητισμό και το μεράκι που υπήρχε στο παρελθόν. Και στο Show Bitch δεν φαίνεται να υπάρχει τίποτα από τα δύο. Αντιθέτως, ολόκληρη η ταινία αποπνέει μια ανειλικρίνεια, κυρίως προς το πρόσωπο του θεατή, μια ανειλικρίνεια η οποία δύσκολα χωνεύεται και ακόμα πιο δύσκολα συγχωρείται, ειδικά σε κάποιους σκηνοθέτες που στο παρελθόν έχουν χαρίσει μεγαλειώδεις στιγμές κινηματογραφικής αυτοτέλειας.Θέλω όμως να σκέφτομαι ότι μια χαμένη ευκαιρία δίνει την θέση της σε μια άλλη. Κατά ένα προφητικό τρόπο, το λέει και μέσα στην ταινία. Άλλωστε, ότι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό δεν λένε; Και ο Ζερβός δεν είναι τυχαίος, γι αυτό και δύσκολα θα πέσει κάτω. Μπορεί το Show Bitch να μην αρέσει όσο θα ήθελα, ωστόσο όμως, παραμένει τιμή μου η ευκαιρία που μου δίνει να γράψω δυο λόγια αφιερωμένα στη γκριζωπή γενειάδα του δημιουργού του.
Chris Zafeiriadis
