Ο Laura είναι όμορφη. Όχι πρόστυχη ή χυδαία, απλά όμορφη. Η Laura είναι όμως και έξυπνη. Όχι σοφιστικέ ή δήθεν, απλά έξυπνη. Σοβαροφανής αλλά με χιούμορ, ευφυής αλλά με περιπαιχτική διάθεση, μαγνητίζει τους πάντες με την ζωντάνια, την ομορφιά και την χάρη της. Οι άνδρες την θαυμάζουν, οι γυναίκες την ζηλεύουν. Όλοι όμως θέλουν να βρίσκονται κοντά της. Όλοι θέλουν να κλέψουν λίγο απ’ τον ενθουσιασμό τής παρουσίας της, τον δυναμισμό τής νιότη της. Τώρα η Laura είναι νεκρή. Somebody shot her in the face. Laura is no longer beautiful.........Στον αστερισμό των noir, στη γκριζωπή απόχρωση αυτών των εγκλημάτων, η Laura ξεχωρίζει τόσο για την σκηνοθετική της αρτιότητα όσο και για την σεναριακή της ασυνήθεια. Δεν είναι τόσο η σχεδόν ευθεία ταύτιση της ταινίας με την χρυσή εποχή που το είδος ευδοκίμησε και άνθισε, αλλά η στάση που επι-κράτησε στο πέρασμα του κριτικώς αλάθητου χρόνου. Μέσα στη Laura βρίσκονται όλα εκείνα τα συστατικά που χαρακτηρίζουν μια τέτοια παραγωγή, στην πιο λιτή αλλά ουσιαστική μορφή τους, ικανά να σε κάνουν να αγαπήσεις ένα ολόκληρο cinema, χωρίς καν να χρειάζεται να το γνωρίσεις.
Η ιστορία της Vera Caspary βοηθάει από μόνη της τον Otto Preminger να αναπτύξει ένα ακαταμάχητα ερωτεύσιμο και ανθρωπίνως σπάνιο – φονευθέν πάντα – πορτραίτο. Το απλό αλλά άρτια εκτελεσμένο έγκλημα που συντελείται δεν θα λυθεί με την «ευκολία» της λογικής της διερεύνησης και της εικασίας από τον «λύτη» θεατή, αλλά θα του χαρίσει απλόχερα μια φαινομενικότητα που υποστηρίζεται από την σεναριακή εξυπνάδα της ανατρεπτικής πλοκής, κυρίως από την μέση της ταινίας και μετά. Ωστόσο ο Preminger δεν μένει μόνο εκεί.Αλαζόνες μεγαλοαστοί, ραδιούργοι ζιγκολό, φθοροποιοί αριστοκράτες, δολοπλόκοι είρωνες και ένας ασταθώς πανούργος (αλλά ρομαντικά ευγενικός εκεί που πρέπει) ντετέκτιβ αποτελούν τον περίγυρο της (παράταιρης) Laura. Κομψότητα και γούστο ισορροπούν με την απληστία και την ζηλοφθονία, άνθρωποι αφοσιωμένοι στα πανύψηλα διαμερίσματα της νεοϋορκέζικης ζωή τους, ευτυχισμένοι (αλλά τελικά μόνοι) στα φωτισμένα τους δωμάτια με τα ψηλά ρολόγια και τα φτηνά liqueurs. Και το ασπρόμαυρο του φόντου εδώ μοιάζει να τους πηγαίνει πιο πολύ από ποτέ.
Μπορεί η συνεισφορά του Preminger να συνεχίστηκε την αμέσως επόμενη χρόνια με το εξίσου αναγνωριστικό Fallen Angel, είναι η Laura όμως που τον καθιέρωσε και του χάρισε την αναγνωρισιμότητα και την διαχρονική αξία του. Και είναι η Laura που μαζί με τα υπόλοιπα «πρώτα» της εποχής (The Maltese Falcon, Murder my Sweet, Double Indemnity, The Woman in the Window) μετέτρεψαν την μορφή του Αμερικανικού noir σε παγκόσμιας εμβέλειας κινηματογραφικό είδος, φέρνοντάς το πρώτα πρώτα από την άλλη άκρη του ατλαντικού, στο απαιτητικό Γαλλικό κοινό που κοιτούσε με περιέργεια από την κλειδαρότρυπα.Η Laura είναι από εκείνα τα noir που – στην εποχή του - έφεραν το είδος στην επικαιρότητα και έκαναν πολύ κόσμο να στρέψει το βλέμμα του σε αυτό το «κάτι νέο» που ζυμωνόταν από καιρό. Ή για να το πω ακόμα καλύτερα ως μεταγενέστερος, η Laura είναι από τις ταινίες που έχουν την δυνατότητα να βγάλουν ένα ολόκληρο και καλά κρυμμένο (πια) cinema από την αφάνεια και την άγνοια των επόμενων γενεών. Ταινίες σαν την Laura βγαίνουν πολύ σπάνια σήμερα. Όχι γιατί δεν υπάρχουν ικανοί σκηνοθέτες, αλλά γιατί δεν υπάρχουν γυναίκες για να τους εμπνεύσουν.
Chris Zafeiriadis
8 σχόλια:
Ίσως πραγματικά να μην υπάρχουν γυναίκες να εμπνεύσουν τους σημερινούς σκηνοθέτες αλλά ακόμη και εάν υπήρχαν δεν νομίζω πως το αποτέλεσμα θα ήταν τόσο αξιόλογο όσο αυτό του παρελθόντος. Μάλλον έχει να κάνει με το γεγονός ότι το noir είναι κάτι που δεν επαναλαμβάνεται τόσο εύκολα επειδή μεταφέρει το μυστήριο της τότε εποχής..και ίσως να αγαπήθηκε (και αγαπιέται ακόμη) για αυτόν τον λόγο. Δεν πειράζει όμως ίσως καλύτερα κάποια πράγματα να μην αξίζει να επανέρχονται, ας πάρουμε παράδειγμα τα musical και θα αναφερθώ στο επιεικώς απαράδεκτο Chicago..εαν είναι αυτό musical με τον κατακαιμένο Richard Gere να παλεύει να χορέψει προτιμώ να δω το Grease ξανά. Past forever:)
P.S υπέροχο κείμενο..
Αγαπητή, αφού ξέρεις ότι κάθε εποχή έχει τα χαρακτηριστικά της, γιατί θέλεις να το ακούσεις (ή καλύτερα να το δεις) και από μένα. Βέβαια από την άλλη όλα εξελίσσονται στον κόσμο (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι κακό) οπότε δεν μπορείς να περιμένεις το noir να μείνει στάσιμο. Σίγουρα το είδος άνθισε στα 40s & 50s, κανείς δεν μπορεί να πει όμως ότι αργότερα δεν υπήρχαν αξιόλογες ταινίες. Δες ας πούμε το πιο γνωστό παράδειγμα, το Chinatown που αποτυπώνει επακριβώς και με ένα νοσταλγικό τρόπο την εποχή του 30-40. Ή, λόγω του ότι φαντάζομαι τι θα μου πεις για αυτή την ταινία, θα σου αναφέρω κάποιες ταινίες που από μόνες τους και χωρίς να διαδραματίζονται στο τότε, χαρακτηρίζονται ως neo-noir ή “noir-ed”, αν μπορούμε να πούμε κάτι τέτοιο. Taxi Driver, Thief, Delusion, The Man Who wasn’t There κτλ κτλ...
Και είμαι σίγουρος πως αν κοιτάξεις λίγο καλύτερα, θα δεις και τα musicals της εποχής μας που γράφουν τώρα ιστορία. Τον Burton τον ξέχασες κιόλας??
Τώρα για το Chicago τι να σου πω, περί ορέξεως....
p.s. thanks…
Ti θεική ταινία!!!Αριστούργημα!!!
Τώρα μας πας πάαααααρα πολύ καιρό πίσω. Όταν το νουάρ καθόταν ακόμη ανάμεσα στο πάνθεον των ειδών διαμαντιών, όταν δεν τ είχαν καταστρέψει τα κλισέ που εισήγαγε κυριώς ο κακός διαδοχός του, το νεο-νουάρ και ο κάθε σκηνοθέτης δημιουργός είχε εκφράσει τη δική του άποψη πάνω στο είδος.
Το συγκεκριμένο είναι σίγουρα ανάμεσα στα τρία καλύτερα που έγιναν ποτέ, ένα ανυπέρβλητο αριστούργημα τόσο αφηγηματικής οικονομίας όσο και εικαστικής τελειότητας, χαρακτηριστικό του Πρέμινγκερ που για να εντείνει ακόμη περισσότερο την αίσθηση αυτή στις ταινίες του προσλάμβανε τους καλύτερους τεχνικούς φωτογραφίας να του φτιάξουν υποβλητικά, ανάγλυφα ασπρόμαυρα μπακγκράουντ.
Εξαιρετική ανάλυση που προχωράει σε βάθος στην ουσία του φιλμ κι όχι μόνο στην προφανή νεκροφιλική νύξη (που έχουν πιπιλίσει σαν καραμέλα οι περισσότεροι κριτικοί σινεμά) που αργότερα πιο τολμηρά θα προχωρούσε ο Χίτσκοκ στο ανεπανάληπτο VERTIGO.
Καλή συνέχεια!
Οτιδήποτε καινούργιο είναι φυσικά καλοδεχούμενο αρκεί στην εξέλιξή του να μην είναι κακή replica του παλαιότερου. Σίγουρα θα υπάρχουν αξιόλογα παραδείγματα από neo-noir εγώ όμως ενοούσα πως δεν έχουν (ή σπάνια έχουν) την ατμόσφαιρα που είχαν τα noir τότε, μιας και είναι από τα λίγα είδη που έχουν ταυτιστεί απόλυτα με την εποχή τους και δύσκολα "ανθίζουν" σε μια άλλη από αυτήν που τα γέννησε. Η ιδιαιτερότητά τους είναι που τα κάνει μοναδικά, άρα και δύσκολα να επαναληφθούν,ίσως τα καινούργια να μην είναι τόσο "μαύρα", κυριολεκτικά και μεταφορικά, όσο τα παλαιότερα.
Noir θα μπορούσε πιστεύω να χαρακτηριστεί και το Sin City, μια σύγχρονη και αξιόλογη προσπάθεια (σε άσπρο-μαύρο και με το κόκκινο ίσως ως αντιπρόσωπο της νέας εποχής noir) που αγγίζει αρκετά τον χαρακτηρισμό αυτό.
Τώρα όσο για τα musical, μα πως μπορώ να ξεχάσω την αδυναμία μου τον Burton, όμως έχω διαγράψει από την μνήμη μου την πιο μέτρια και αδύναμη ταινία του, το Sweeney Todd. Δεν θα ήθελα να κλέψω όμως τον χώρο της Laura, αλλά εάν θέλεις τους λόγους μου πολύ ευχαρίστως :)
Ευχαριστώ, καλή συνέχεια!
Φίλε Costello, το noir είναι ακόμα ψηλά και θα παραμείνει όσο υπάρχουν αυτοί που το αγαπάνε και το στηρίζουν (μιλάω για τις παλιές ταινίες πάντα). Συμφωνώ μαζί σου ότι κάπου χωρίς να το καταλάβει, το είδος εγκλωβίστηκε μέσα στον εαυτό του και από εκεί και έπειτα το κοινό του γύρισε την πλάτη. Όχι όμως γιατί το βαρέθηκε αλλά γιατί δεν είχε να του προσφέρει πια τίποτα. Βέβαια απάντησε η Πηνελόπη για μένα, οτιδήποτε καινούργιο είναι καλοδεχούμενο αρκεί στην εξέλιξή του να μην είναι κακή replica του παλαιότερου. Υπάρχουν πολλά καλά παραδείγματα neo-noir, δεν μπορώ , εγώ τουλάχιστον, να απορρίψω ολόκληρες γενεές σκηνοθετών κολλημένος στο παρελθόν. Φυσικά και οι ταινίες εκείνης της εποχής είναι τελείως διαφορετικές από οτιδήποτε άλλο και απόδειξη ότι στέκονται ακόμα και σήμερα όρθιες και περήφανες, είδες το Big Sleep που βγήκε σε επανέκδοση?. Αλλά μη ξεχνάς όλοι από κάπου επηρεασμένοι είμαστε και όλα εξελίσσονται μέσα από κάτι άλλο. Το θέμα είναι ο κάθε σκηνοθέτης που θέλει να εισάγει οποιαδήποτε καινούρια ιδέα να μη δουλεύει με υπεροψία νομίζοντας ότι θα φέρει τα πάνω κάτω στα κινηματογραφικά δρώμενα μόνο κ μόνο επειδή (νομίζει ότι) έχει δει και (νομίζει ότι) καταλαβαίνει το είδος καλύτερα. Αν πραγματικά αγαπάς κάτι τότε πραγματικά τότε έχεις να του προσφέρεις κάτι, διαφορετικά σου γυρίζουν την πλάτη όλοι. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και στη μουσική βιομηχανία αλλά δεν θα το αναλύσω τώρα γιατί μάλλον δεν θα διαβάσει κανείς... ; )
Όσο για την νεκροφιλική νύξη, πραγματικά με αφήνει αδιάφορο το όλο (αμφισβητήσιμο) θέμα. Νεκρόφιλοι και όλοι εμείς οι cinefil (και μάλιστα περισσότερο από τους υπόλοιπους μη) που δεν μπορούμε να κρύψουμε την λατρεία μας για την Audrey, την Ingrid και όλους εκείνους και εκείνες που έφυγαν και τώρα κάνουν παρέα μεταξύ τους σε κάποιον άλλο τόπο... Προσφάτως εκλιπών και ο χορευταράς Patrick Swayze. Ελπίζω να γίνεται κατανοητό αυτό που θέλω να πω, ζορίζομαι κιόλας μη με παρεξηγήσουν, έτοιμοι είναι κάποιοι...
Αλλά αν ψάχνεις για τέτοιου είδους ταινίες για ρίξε μια ματιά εδώ:
http://www.b-movies.gr/index.php?co=movies&keyword=%CD%E5%EA%F1%EF%F6%E9%EB%DF%E1
Αγαπητή Πηνελόπη, δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με την πρώτη παράγραφο του σχολίου σου. Ωστόσο, το άσπρο-μαύρο δεν κάνει το noir και το Sin City ήταν υπερβολικά “αμαρτωλό” αλλά και απενοχοποιημένο , αν και κατά κάποια twisted έννοια θα μπορούσες να το πεις και έτσι.
Όσο για το Sweeney Todd, δεν θα το σχολιάσω εδώ γιατί θα ξεκινήσουμε πόλεμο και θα επισκιάσουμε την Laura, οπότε θα το αφήσω για λίγο αργότερα. Με ψήνει όμως καιρό ο Burton και η Alice αργεί ακόμα. Λες??
Ευχαριστώ άπαντες συμμετέχοντες κ χαιρετώ εναπομείναντες αναγνώστες...
Χαίρομαι που συμφωνείς Chris, είναι αλήθεια πως αργεί λίγο το Alice εγώ θα περιμένω πάντως για τον όμορφο "πόλεμο" της αντιπαράθεσης. Άλλωστε μόλις ξεκίνησε και η season και έχουμε πολλά να δούμε, να κουβεντιάσουμε και να γράψουμε,όλο και κάπου θα βρεθεί μια ευκαιρία :)
Πολλούς χαιρετισμούς!
Πολύ ωραίες ανατροπές και μέχρις τελευταίας στιγμής αμφιβάλεις ακόμα και για το αθώο. Θα προτιμούσα οι χαρακτήρες όμως να είναι περισσότερο δουλεμένοι και ότι τόσο ξεκάθαρα διαφορετικοί μεταξύ τους.
Δημοσίευση σχολίου