Roman Holiday (1953)

Αν έπρεπε να επιλέξω την καλύτερη ταινία της σκηνοθετικής ευφυΐας που λέγεται William Wyler είμαι (σχεδόν) σίγουρος ότι δεν θα διάλεγα τις Διακοπές στη Ρώμη. Ομοίως, αν έπρεπε να επιλέξω την καλύτερη εμφάνιση της λατρεμένης Andrey στην μεγάλη οθόνη, ούτε και η Princess Ann θα ήταν στη κορυφή των προτιμήσεών μου. Αν όμως έπρεπε να επιλέξω την πιο απολαυστική, ανάλαφρη και ταυτόχρονα διδακτική ταινία ενός ζεστού καλοκαιριού, τότε σίγουρα το Roman Holiday θα χτύπαγε πρωτιά, και μάλιστα με την χαρακτηριστική ευκολία μιας επάξια διαχρονικής δημιουργίας.

Παίρνοντας τα καλύτερα συστατικά της screwball κωμωδίας των thirties και forties και αναμιγνύοντάς τα με την ρομαντική διάθεση ενός απρόσμενου έρωτα, ο Wyler καταφέρνει εδώ με μαεστρία να δημιουργήσει μια παραμυθένια ιστορία, τοποθετώντας τους πρωταγωνιστές του σε μια από τις ωραιότερες πόλεις της Ευρώπης. Η πολυδιαφημισμένη περιοδεία καλής θέλησης της πριγκίπισσας Ann καταφθάνει στη Ρώμη με βασιλική (φυσικά) υποδοχή για το νεότερο μέλος της, που όμως δεν δείχνει να έχει διάθεση να προσαρμοστεί στις υποχρεώσεις της υψηλής κοινωνικής της τάξης. Ακολουθεί όμως την συμβουλή του γιατρού που της λέει ότι «το καλύτερο πράγμα που έχεις να κάνεις είναι να κάνεις ό,τι θέλεις για λίγο».

Η ταινία αρχίζει και τελειώνει σε ένα μεγαλοπρεπές παλάτι, με τις απαραίτητες χαιρετούρες και θεατρινισμούς που επιβάλει μια υψηλή θέση, στο ενδιάμεσο όμως παρεμβάλλονται τα γεγονότα μιας αναγκαίας απόδρασης. Η Ann απαρνείται την πριγκηπική της ιδιότητα, «δραπετεύει» και φορτώνεται σε έναν αμερικανό δημοσιογράφο ("ωραίος" ο Gregory Peck) ο οποίος την περιθάλπει αρχικά, την ερωτεύεται όμως τελικά, χαρίζοντάς της την πολυτέλεια της ημερήσιας ελευθερίας. Μια ημέρα διακοπών στα πασίγνωστα σοκάκια της Ιταλικής πρωτεύουσας, μια ξενάγηση στα πιο γνωστά μνημεία της πόλης, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας , όπου η Ann θα ζήσει σαν κανονικός άνθρωπος, τρώγοντας παγωτό και κάνοντας τις ευχές που θα μπορούσε να κάνει μια κοινή κοπέλα. Και εδώ είναι όλη η ουσία της ταινίας.

Με φόντο μια υπέροχα ασπρόμαυρη Ρώμη, ο Wyler καταφέρνει να ευτελίσει τα υλικά αγαθά και τα Υψηλά πλούτη, αναδεικνύοντας τα άλλα, εκείνα που δεν αγοράζονται με διαμάντια και ζαφείρια, ούτε με δερμάτινα πορτοφόλια και χρυσές πιστωτικές (για να φέρω την ταινία και στη δική μας εποχή). Γιατί η ουσία τις περισσότερες φορές κρύβεται στα απλά πράγματα, σε ένα ήσυχο περίπατο, σε μια βόλτα με μια βέσπα, σε ένα παγωτό που προσπαθεί να μη λιώσει, σε ένα βλέμμα ειλικρίνειας και ένα χαμογελαστό πρόσωπο που στέκεται δίπλα σου κοιτάζοντάς σε τρυφερά. Και αυτά είναι που χαίρεται η Ann για πρώτη φορά στην βαθύπλουτη ζωή της.

Προσπαθώντας να κλέψει λίγη από την αιωνιότητα της πόλης, η ταινία μοιάζει σήμερα τόσο όμορφη όσο και οι αθάνατοι πρωταγωνιστές της. Όσο ασπρόμαυρα και αν είναι τα τοπία, τόσο αδυνατούν να ξεθωριάσουν, όσο ξεπερασμένη και αν μοιάζει η παραμυθιακή ιστορία, τόσο αγέραστη φαίνεται σήμερα. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. “Η ζωή δεν είναι πάντα όπως θα θέλαμε να είναι”, γι αυτό και ο κ.Wyler θα τελειώσει την αφήγησή του απορρίπτοντας τον κομφορμισμό του παραμυθιού, χαρίζοντας όμως τόσο στους ήρωες του όσο και σε εμάς τους θεατές το μόνο πράγμα που δεν θα μπορέσει ποτέ κανείς να μας πάρει μακριά. Τις αναμνήσεις μιας υπέροχης μέρας. Αυτές οι διακοπές θα μείνουν αξέχαστες…

Chris Zafeiriadis