Πριν αρχίζω να αραδιάζω τα γραφόμενά μου για το ντεμπούτο του κ.Spielberg για την μεγάλη οθόνη, θα έπρεπε ίσως να κάνω μια μικρή, πλην όμως σημαντική, εξομολόγηση: Ξεκινώντας να τοποθετώ τις διάφορες σκέψεις για το επικείμενο γραπτό μου, συνειδητοποίησα ότι αναζητούσα τα κοσμητικά εκείνα επίθετα που θα αναδείκνυαν και θα παρουσίαζαν την συγκεκριμένη ταινία σαν ένα μικρό αριστούργημα, χαμένο ίσως κάτω από την διασημότητα των ταινιών που το ακολούθησαν. Όμως πάντα αριστούργημα. Λίγο πριν ολοκληρώσω τις σκέψεις μου «θυμήθηκα» (όπως πολλάκις έχει αποδείξει η ιστορία) ότι κάποιες ταινίες δεν έχουν ανάγκη από επιχρυσωμένα επίθετα, ούτε χρειάζονται οποιουδήποτε είδους φανφαρολογίας από πολυλογάδες σαν και του λόγου μου για να αποδειχθούν σπουδαίες. Διότι πολύ απλά η σπουδαιότητα τους έγκειται σε εκείνα που δεν φαίνονται στις μπροστινές εικόνες της, αλλά σε εκείνα που πηγάζουν από την προσωπικότητα του καθενός που τις παρακολουθεί. Κάπως έτσι, το Sugarland Express έχει διαφορετική αξία για τον καθένα από εμάς, κυρίως όμως για τον διάσημο δημιουργό του. Έναν δημιουργό τον οποίο θα βρεις στις μικρές λεπτομέρειες που κάνεις δεν προσέχει και φυσικά ελάχιστη σημασία έχουν για την κριτική στην παρούσα στιγμή.
Η ταινία ξεκινάει με ένα υπέροχο πλάνο του αμερικανικού επαρχιακού αυτοκινητόδρομου, παρμένο κατευθείαν από τον εξοντωτικό Duel, με τον ήχο των βενζινοκίνητων κινητήρων να διαπερνά την ατμόσφαιρα. Κάπου εκεί, ξεπροβάλλει και η νεαρή πρωταγωνίστρια (υπέροχη η Goldie Hawn την οποία για κάποιο λόγο δεν καταφέραμε ποτέ να ερωτευτούμε στην διάρκεια της καριέρα της), με σκοπό να «κλέψει» το έτερόν της ήμισυ από ένα επαρχιακό κρατητήριο. Ως μοναδική πρόθεση των δύο, είναι να ξαναπάρουν στα χέρια τους τον δίχρονο γιό τους, τον οποίο η πρόνοια αποφάσισε να τους στερήσει. Με αυτό τον τρόπο ξεκινάει μια σκονισμένη καταδίωξη, παρόμοια με εκείνη του Duel, μόνο που εδώ ο Spielberg εισάγει για πρώτη φορά και το στοιχείο της οικογένειας (το οποίο αποκωδικοποιείται πλήρως εδώ). Έτσι, μια ιστορία που πασχίζει να αποδείξει ότι once an outlaw, always an outlaw, μετατρέπεται σε μια αγνή αφιέρωση σ’ ένα νεαρό ζευγάρι που για χάριν της οικογενειακής συνένωσης, είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει όλη την σεριφο-βλαχιά της αμερικανικής αφέλειας. Οι δύο ανυπότακτοι νέοι επικηρύσσονται μονομιάς (κάτι σαν Bonnie και Clyde αλλά χωρίς τα εγκλήματα των τελευταίων) και όταν δεκάδες περιπολικά κυνηγάνε δύο τέτοιους μικροδραπέτες, σε κάνει να αναρωτιέσαι ποιος ασχολείται με όλους τους υπόλοιπους παράνομους αυτής της χώρας.
Βέβαια η ιστορία των δύο, αν και αληθινή, πάσχει από παντού. Δεν νοείται δηλαδή να καταδιώκεσαι από δεκάδες αντιπρόσωπους του νόμου και να θεωρείς ότι θα καταφέρεις να ζήσεις το όνειρο. Νομίζω όμως ότι έτσι αναδεικνύεται ένας ασυνήθιστος ρομαντισμός ο οποίος σιγά σιγά μοιάζει να εξαλείφεται από την καθημερινότητά μας. Ένας ρομαντισμός εμπλουτισμένος με μια soundtrack-ική φυσαρμόνικα, εφηβική ανυπομονησία και μπόλικο χιούμορ, όχι κατασκευασμένο αλλά ανόθευτο και ανεπιτήδευτο, σαν αυτό που μας χαρίζει που και που η ζωή (και στο οποίο λίγα χρόνια αργότερα θα αφιερωθούν οι περιπέτειες του μεγάλο Indy - και όχι μόνο).
Για να ολοκληρώσω: Μπορείς να ισχυριστείς ότι η ταινία στερείται καλλιτεχνικής σπουδαιότητας που θα την τοποθετήσει στο δημιουργικό πάνθεο του σκηνοθέτη (αν και τα περισσότερα πλάνα με τις παρθένες συγκρούσεις και τις φασαριόζικες ρήξεις, είμαι σίγουρος ότι τα ζηλεύουν ακόμα και σήμερα αρκετοί χολιγουντιακοί). Οφείλεις όμως να παραδεχτείς ότι μέχρι να πέσουν οι τίτλοι τέλους στο ηλιοβασιλεματικό φινάλε, η κινηματογράφηση της εκκεντρικής ιστορίας του ανυπότακτου αυτού ζευγαριού (το οποίο δεν χαρίστηκε σε κανέναν πλην του ισχυρότερου θεσμού), διαθέτει και, για να είμαστε ειλικρινείς, υπόκωφα συστήνει τα χαρακτηριστικά ενός εκ των σπουδαιότερων δημιουργών της κινηματογραφικής κουλτούρας. Γι’ αυτό και, εμμέσως, την απολαμβάνεις περισσότερο από όσο νομίζεις. Και ας μη το πιάνεις με την πρώτη.
Chris Zafeiriadis
3 σχόλια:
Καλημερα Chris, θεωρω πως η "εξομολογηση" σου αποτελει την ουσιαστικη συνοπτικη ματια πανω στην ταινια.
Μην ξεχναμε αλλωστε οτι προκειται για ντεμπουτο και ως τετοιο ειναι πολυ καλο. Το -αναμφισβητητο- γεγονος οτι ο Σπιλμπεργκ εξελιχθηκε σε σημαντικο σκηνοθετη (αν και ξεκαθαρα εμπορικο) κανοντας -καποιες- σπουδαιες ταινιες, δεν αναιρει και την πολυ αξιολογη πρωτη του προσπαθεια. Η κινηματογραφηση της ταινιας δεν ειναι αδιαφορη κι ας βριθει σεναριακων αφελειων και υπερβολων!
Φίλε Chris, έχουμε ένα ιδιαίτερο κοινό εμείς οι δυο: την μεγάλη μας αγάπη προς έναν πολύ σπουδαίο δημιουργό, τον Στίβεν Σπίλμπεργκ. Κάτι που με χαροποιεί πάρα πολύ.
Εξαιρετικό το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στο κινηματογράφο (όπως άλλωστε άρμοζε σε έναν τέτοιο δημιουργό) που αποτελεί ένα έντονο καυστικό σχόλιο προς το κοινωνικό και νομικό σύστημα των ΗΠΑ. Μπορεί όντως, κατά την διάρκεια της ταινίας, ορισμένες καταστάσεις να φαίνονται κάπως υπερβολικές, ωστόσο αυτός ο “ασυνήθιστος ρομαντισμός” που διέπει τους δυο πρωταγωνιστές είναι που την κάνει τόσο δυνατή και να ξεχωρίζει από όλες τις άλλες ταινίες αυτού του είδους. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που την λάτρεψα, δηλαδή το ότι δεν υπέκυψε σε μια όσον το δυνατή πειστική σοβαροφάνεια (δεν ξέρω αν εξέφρασα σωστά αυτό που είχα στο μυαλό μου αλλά νομίζω καταλαβαίνεις τι θέλω να πω). Όμορφη φωτογραφία, καταπληκτική ερμηνεία από την Goldie Hawn που δυστυχώς δεν είχε την εξέλιξη που πολλοί περίμεναν, και φυσικά ένα ρεσιτάλ δεξιοτεχνικής κινηματογράφησης από τον Σπίλμπεργκ και ειδικότερα στις σκηνές καταδίωξης (βέβαια του “Duel” την σκηνοθεσία δεν την φτάνει). Δυστυχώς είναι από τις λιγότερες γνωστές του ταινίες διότι την επισκιάζουν οι περισσότερο εμπορικές του επιτυχίες. Πάντως είναι κρίμα δεν ξανασχολήθηκε με τα road movies.
Από τα καλύτερα road movies, όχι μόνο της δεκαετίας του ’70 (κάτι που θα ήταν άλλωστε πολύ λίγο για αυτήν), αλλά ever! Προσωπικά μου άρεσε αρκετά περισσότερο από το “Badlands” του Μάλικ.
4/5: Πολύ καλή
Αγαπητέ Mike,
χαίρομαι που αναγνωρίζεις τον Spielberg ως σημαντικό σκηνοθέτη. Ωστόσο το «ξεκάθαρα εμπορικό» δεν μου λέει απολύτως τίποτα. Θεωρώ ότι μια ταινία χρειάζεται να κρίνεται με βάση αυτά που μπορεί να δώσει (ή όχι). Είτε η ταινία προορίζεται για τους ελάχιστους είτε για τις μεγάλες μάζες, μπορεί εξίσου να είναι μεγάλο αριστούργημα ή μεγάλη απογοήτευση. Ξέρεις, είναι ελάχιστοι οι σκηνοθέτες που καταφέρνουν να επικοινωνήσουν με τους θεατές μέσα από το έργο τους. Μετρημένοι στα δάχτυλα θα έλεγα. Ο Spielberg έχει αποδείξει ότι την τέχνη του κινηματογράφου την αγαπάει. Γι αυτό και την φροντίζει, δίνοντας τον καλύτερο εαυτό του. Το ευχάριστο για εμάς είναι να το εισπράττουμε.
Φίλε Αργύρη,
ο τρόπος που μιλάς για την συγκεκριμένη ταινία με κάνει και χαμογελάω. Ωστόσο θαρρώ πως δεν είμαστε μοναχά οι δύο μας με αυτή την κοινή αγάπη. Καταλαβαίνω τι είναι αυτό που μου λες και θα σου πω το εξής. Νομίζω πως όσο και αν απολαμβάνει κάποιος τις σοβαρές ταινίες του Spielberg, οι πιο ευχάριστες είναι αυτές που κάνουν τον κόσμο να τον αγαπάει. Διότι μέσα από αυτές θεωρώ ότι μιλάει πιο ελεύθερα αποπνέοντας μια ειλικρίνεια. Το Duel είναι μια τελείως διαφορετική ταινία, αν το Sugarland (κατ)είχε εκείνη την «αποπνικτική» ατμόσφαιρα θα είχε χάσει τον σκοπό του. Όσο για το Badlands, νομίζω πως δεν είμαι σε θέση να κάνω την σύγκριση. Είναι που με τον Mallick έχω περάσει αξέχαστες στιγμές στο παρελθόν…
Δημοσίευση σχολίου