Πέμπτη 13 Αυγούστου 2009

Un homme et une femme - A Man and a Woman (1966)

Ίσως ο Claude Lelouch να ήθελε να δημιουργήσει την απόλυτη και διαχρονικότερη ερωτική ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου. Αυτό σίγουρα δεν το κατάφερε, κατάφερε όμως να δημιουργήσει μιας από τις χαρακτηριστικότερες και ταυτόχρονα αναγνωρίσιμες ταινίες μιας εξίσου ιδιαίτερης και επαναστατικά αμφιλεγόμενης δεκαετίας.

Όταν μια ταινία ξεκινάει με μια γυναίκα να διηγείται στο παιδί της ένα παραμύθι, τότε καταλαβαίνεις ότι η ταινία αυτή έχει συγκεκριμένους στόχους όσον αφορά τα συναισθήματα του θεατή. Λίγο αργότερα ένας άντρας μαθαίνει στο μικρό του γιο να οδηγεί. Περισσότερο με παιχνίδι μοιάζει δηλαδή παρά με εκμάθηση. Οι άντρες δεν μεγαλώνουν ποτέ λένε κάποιοι (και ίσως να έχουν δίκιο). Και οι δύο αυτοί γονείς έχουν χάσει τους συντρόφους τους, αναλαμβάνοντας ευθύνες και βάρη που ο κοινός νους δεν μπορεί να φανταστεί.

Σαν ραλίστας που είναι αυτός, έχει μάθει να τρέχει, έχει μάθει να κινδυνεύει. Δύσκολες καταστάσεις. Αυτή ασχολείται με τον κινηματογράφο. Μαθημένη στις ιστορίες και στις αναπαραστάσεις της ζωής. Από την ανάγκη της ατομικότητας μέχρι την ανάγκη της συντροφικότητας, οι ζωές τους θα διασταυρωθούν και θα βαδίσουν σε κοινά μονοπάτια. Τα μάτια παρατηρούν και το μυαλό καταγράφει, κυρίως συναισθήματα. Τα ίδια συναισθήματα που προσπαθεί να καταγράψει και η (άψυχη) κάμερα. Μεταξύ τέχνης και ζωής κάποιοι επιλέγουν την ζωή. Παράτολμη πράξη.

Τα flashbacks σε ασπρόμαυρο film δεν υπάρχουν για να καταλάβουμε καλύτερα αυτούς τους δύο ανθρώπους, αυτό το κάναμε στα πρώτα πέντε λεπτά που τους είδαμε με τα παιδιά τους (όλους τους ανθρώπους τους καταλαβαίνεις αμέσως μόλις τους δεις μαζί με τα παιδιά τους, λες και η συμπεριφορά απέναντί τους προδίδει τα πάντα για αυτούς). Τα flashbacks περισσότερο λειτουργούν σαν μαγνήτης συμπάθειας για αυτά τα δύο πρόσωπα. Λειτουργική στρατηγική, σίγουρα.

Σε καμία ιστορία δεν υπάρχει πρωτοτυπία. Δυο άνθρωποι γνωρίζονται, ερωτεύονται και συνεχίζουν μαζί τη ζωή τους. Αυτό που κάνει κάθε ιστορία πρωτότυπη είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι. Και οι δυο τους δημιουργούν το ιδανικό κολάζ εικόνων, σκέψεων και συναισθημάτων, ζούνε έναν έρωτα ευαίσθητο και αισθησιακό. Και εκεί βρίσκεται το μυστικό της (τότε) επιτυχίας. Με σχετικά ελάχιστους διαλόγους, το ευχάριστα παρακολουθήσιμο κινηματογράφημα του Lelouch, μπορεί να μοιάζει λίγο αμήχανο σήμερα (και σε στιγμές δραματικό), δεν παύει όμως να υμνεί παροτρυντικά τον ρομαντισμό και τον έρωτα. Έναν έρωτα ο οποίος μοιάζει επικίνδυνα αναγκαίος, περισσότερο στις μέρες μας, παρά τότε.

Όλα σε αυτή τη ζωή γυρίζουν, όλα αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν. Αυτός ο άντρας και αυτή η γυναίκα θα βρεθούν τυχαία ο ένας στο δρόμο του άλλου, θα ανταλλάξουν βλέμματα, θα περπατήσουν πλάι πλάι και τελικά θα ερωτευθούν. Αυτός ο άντρας και αυτή η γυναίκα θα ζήσουν τον δικό τους δραματικό έρωτα, το δικό τους παραμύθι. Σαν και αυτά που βλέπουμε στις ταινίες, στον κινηματογράφο. Για μια στιγμή όμως. Και αυτή μια τέτοια ταινία είναι. Αυτό είναι το cinema των αφηρημένων εικόνων, των γλυκόπικρων ιστοριών.

Chris Zafeiriadis

4 σχόλια:

Michael Corleone είπε...

Πολύ ωραίο ζευγάρ να επισημάνω και όχι μόνο με την έννοια της ομορφιάς.
Οκ είναι μια κινηματογραφική ιστορία αλλά μερικές τέτοιες ιστορίες είναι και ρεαλιστικές. Αν σου τύχει νιώθεις ένα τέτοιο φιλμ στο πετσί σου.
Αν δεν σου τύχει πιστεύω πως χάνεις κάτι σημαντικό. Αλλά η οθόνυ υπάρχει και για πράγματα που θα ήθελες να σου τύχουν.

Chris Z. είπε...

Φίλτατε Corleone, θα μπορούσα να σου απαντήσω πάρα πολλά μιας και το πιάνεις, αλλά δεν θα το κάνω, τουλάχιστον όχι τώρα. Διότι σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο σχόλιο εκ νέου, δεν θα είμαι σε θέση να ανταποκριθώ μιας και οι cinenoxoi θα βρίσκονται μακριά από την έδρα τους (και μακριά από διαδικτυακές καταστάσεις) για περίπου όλο τον υπόλοιπο μήνα... Υπόσχομαι όμως, θα τα πούμε σύντομα, αν όχι εδώ, σε μια παρόμοια ανάρτηση που ετοιμάζeται.. ;)

Την καλησπέρα μου σε όσους διαβάζουν...

kioy είπε...

Απίστευτη ποίηση. Κυρίως εικονοκλαστική, και ένα αξιοθαύμαστο αισθητικό τόλμημα... Η μουσική παντρεύεται την εικόνα.

Όμως, πολλές φορές νιώθεις την ποίηση βαριά, σαν να ποθεί τα μάτια να σου κλείσει. Να μη δεις. Αλλά πως να μην τη δεις αυτή την υπερδραματικότητα; Και τις ελαφρότητες που χορεύουν γυμνές στο αγέρι της ποίησης.

Όμως αυτή η εικόνα. Αυτός ο λυρισμός. Σε καθηλώνει, πως να ξεφύγεις... Δυο αντίρροπες δυνάμεις επενεργούν πάνω σου, συνεχώς! Αλλά τη μαγεία πως να αρνηθείς;

Chris Z. είπε...

...και πως να μην επιζητήσεις??

Η μουσική παντρεύεται την εικόνα σίγουρα αλλά προσωπικά (και με βάση τα σημερινά δεδομένα που κάποιοι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν σαν δικαιολογία) θα προτιμούσα περισσότερα βουβά πλάνα. Η σιωπή πάντα μιλάει πιο όμορφα από όλα και όλους μας. Ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν μου φαίνεται μια φλύαρη ταινία, κάθε άλλο. Και δεν μου προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με το σήμερα, την έχουν πολύ ψηλά στην εκτίμησή τους.