Για την σπουδαιότητα του Billy Wilder μπορεί κάποιος να μιλάει για ώρες. Κοιτώντας πίσω στο χρόνο, στην σχεδόν σαραντάχρονη σκηνοθετική του καριέρα, μπορείς να αντικρίσεις αναρίθμητα αριστουργήματα παντός τύπου, από μικρά και ιδιαίτερα διαμαντάκια έως υπερμεγέθεις στιγμές της ιστορίας του σινεμά που όσα χρόνια και αν περάσουν θα λάμπουν σαν αστέρια στον βαθύχρωμο και μακρινό ουρανό. Άλλωστε δεν χαρακτηρίζεται τυχαία ως ένας από τους αρχιτέκτονες του μεταπολεμικού Hollywood, όπως συχνά αναφέρεται στα βιβλία της κινηματογραφικής ιστορίας. Επιλέγω σε αυτό το σημείο να μιλήσω για την γλυκιά Sabrina, όχι γιατί είναι μια από τις γνωστότερες στιγμές του, ούτε γιατί παίζεται αυτό τον καιρό στις ελληνικές αίθουσες, αλλά γιατί μια τέτοια ταινία έχει την δύναμη να αφυπνίζει ενστικτώδη συναισθήματα αγαπησιάρικης επιθυμίας, δημιουργώντας παράλληλα μια αισιόδοξη διάθεση την οποία εποχές σαν και αυτή που διανύουμε, οι περισσότεροι από εμάς την έχουνε ανάγκη.Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε μια μεγάλη οικογένεια η οποία ζούσε σε μια πλούσια έπαυλη, στη βόρεια ακτή του Long Island, λίγο έξω από την Νέα Υόρκη. Και αυτό μοιάζει το κατάλληλο πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορέσει ο σκηνοθέτης να παρουσιάσει την αμερικανική «ελίτ», λογοκρίνοντας, έστω και ακροθιγώς, ένα μέρος της πλουτοκρατικής ανα-παράστασης ιδεών και αξιών, καθώς επίσης και της εμπορευματοποίησης των σχέσεων που διέπουν τέτοιους είδους ανθρώπους. Όμως η ουσία της ταινίας θα έλεγα πως δεν είναι ακριβώς αυτή. Η εύπορη αυτή οικογένεια είχε δύο όμορφους γιούς, έναν αφοσιωμένο στις επιχειρήσεις (από τις πιο ιδιαίτερες στιγμές του Humphrey Bogart) και έναν άλλο αφοσιωμένο στις γυναίκες (εξόχως απολαυστική η εικόνα του William Holden). Αυτός ο τελευταίος είναι που κλέβει την καρδιά της κόρης του φτωχού σοφέρ, η οποία καρδιοχτυπά για έναν έρωτα χωρίς αντίκρισμα. Άλλωστε πλούσιοι και φτωχοί συνήθως βαδίζουν σε διαφορετικούς δρόμους, ενώ φτωχοκόριτσα σαν την Sabrina έχουν μάθει να περνάνε τελείως απαρατήρητα, χωρίς καμία δυνατότητα διεκδίκησης μιας καλύτερης ζωής. Ή μήπως δεν είναι έτσι;
Αμέσως μετά την πανέμορφη Ρώμη, η γοητευτική miss Hepburn ταξιδεύει στο λαμπερό Παρίσι, όχι για να γνωρίσει την μαγική αυτή πόλη (αυτό θα το κάνει λίγα χρόνια αργότερα στο ραντεβουδιάρικο Charade) αλλά για να αναδείξει τον εαυτό που έκρυβε μέχρι τώρα πίσω από τα αθώα μάτια της. Ο Wilder παίρνει το ταπεινό κορίτσι της ιστορίας και το μεταμορφώνει σε ποθητή (γι’ αυτό και επικίνδυνη) γυναίκα η οποία διεκδικεί όλα όσα η ζωή έμοιαζε να της χρωστάει μέχρι τώρα. Και μπορεί η Sabrina να επιστρέφει στην Αμερική ως γοητευτική (και γοητευμένη) ύπαρξη, μέσα της όμως παραμένει ένα κορίτσι που προσπαθεί να αγγίξει το φεγγάρι, όσο μακριά και αν αυτό στέκεται και την κοιτάζει. Όπως όμως στη ζωή, έτσι και στην ιστορία, ο έρωτας χτυπάει εκεί που θέλει αυτός, κοροϊδεύοντας τις περισσότερες φορές τους ανθρώπους που τον περιμένουν. Η Sabrina βρίσκεται πλέον ανάμεσα στους δυο αδερφούς, ένα σύμπλεγμα αναζήτησης συναισθημάτων και αλήθειας για το τι πραγματικά μας κάνει ευτυχισμένους. Για το τι είναι αυτό που μας κάνει να χαμογελάμε, όχι από υποχρέωση αλλά από αστραφτερή ευχαρίστηση.
Το πόνημα του Wilder μπορεί να τοποθετείται σε μια άλλη, φιλμικά ασπρόμαυρη εποχή, αποπνέει όμως μια κινηματογραφική φρεσκάδα την οποία ελάχιστες ταινίες διαθέτουν ακόμα στο σήμερα. Ίσως αυτή η διαχρονικότητα να οφείλεται στις αφελείς αντρικές αλήθειες που κρύβονται πίσω από τους διαλόγους, ίσως μέσα στα αθάνατα μάτια της λαμπερής πρωταγωνίστριας ή ακόμα και στην εξέχουσα αφηγηματική ικανότητα του σκηνοθέτη όπου εδώ προτιμά λιγότερο να λογοκρίνει και περισσότερο να χαμογελάει, προσπαθώντας να δώσει αξία στα συναισθήματα που κατακλύζουν την ζωή χωρίς να μας ρωτήσουν. Και τα όνειρα που πραγματοποιούνται, αρκεί ο κάθε ονειροπόλος να πιστέψει σε αυτά. Παραμύθια, θα μου πει κάποιος. Βγαλμένα από την ζωή θα του απαντήσω. Μια ζωή γλυκιά και όμορφη, σαν τριαντάφυλλο ανθισμένο. 'La Vie En Rose' που λένε και οι Γάλλοι.
Αμέσως μετά την πανέμορφη Ρώμη, η γοητευτική miss Hepburn ταξιδεύει στο λαμπερό Παρίσι, όχι για να γνωρίσει την μαγική αυτή πόλη (αυτό θα το κάνει λίγα χρόνια αργότερα στο ραντεβουδιάρικο Charade) αλλά για να αναδείξει τον εαυτό που έκρυβε μέχρι τώρα πίσω από τα αθώα μάτια της. Ο Wilder παίρνει το ταπεινό κορίτσι της ιστορίας και το μεταμορφώνει σε ποθητή (γι’ αυτό και επικίνδυνη) γυναίκα η οποία διεκδικεί όλα όσα η ζωή έμοιαζε να της χρωστάει μέχρι τώρα. Και μπορεί η Sabrina να επιστρέφει στην Αμερική ως γοητευτική (και γοητευμένη) ύπαρξη, μέσα της όμως παραμένει ένα κορίτσι που προσπαθεί να αγγίξει το φεγγάρι, όσο μακριά και αν αυτό στέκεται και την κοιτάζει. Όπως όμως στη ζωή, έτσι και στην ιστορία, ο έρωτας χτυπάει εκεί που θέλει αυτός, κοροϊδεύοντας τις περισσότερες φορές τους ανθρώπους που τον περιμένουν. Η Sabrina βρίσκεται πλέον ανάμεσα στους δυο αδερφούς, ένα σύμπλεγμα αναζήτησης συναισθημάτων και αλήθειας για το τι πραγματικά μας κάνει ευτυχισμένους. Για το τι είναι αυτό που μας κάνει να χαμογελάμε, όχι από υποχρέωση αλλά από αστραφτερή ευχαρίστηση.
Το πόνημα του Wilder μπορεί να τοποθετείται σε μια άλλη, φιλμικά ασπρόμαυρη εποχή, αποπνέει όμως μια κινηματογραφική φρεσκάδα την οποία ελάχιστες ταινίες διαθέτουν ακόμα στο σήμερα. Ίσως αυτή η διαχρονικότητα να οφείλεται στις αφελείς αντρικές αλήθειες που κρύβονται πίσω από τους διαλόγους, ίσως μέσα στα αθάνατα μάτια της λαμπερής πρωταγωνίστριας ή ακόμα και στην εξέχουσα αφηγηματική ικανότητα του σκηνοθέτη όπου εδώ προτιμά λιγότερο να λογοκρίνει και περισσότερο να χαμογελάει, προσπαθώντας να δώσει αξία στα συναισθήματα που κατακλύζουν την ζωή χωρίς να μας ρωτήσουν. Και τα όνειρα που πραγματοποιούνται, αρκεί ο κάθε ονειροπόλος να πιστέψει σε αυτά. Παραμύθια, θα μου πει κάποιος. Βγαλμένα από την ζωή θα του απαντήσω. Μια ζωή γλυκιά και όμορφη, σαν τριαντάφυλλο ανθισμένο. 'La Vie En Rose' που λένε και οι Γάλλοι.
Chris Zafeiriadis
Για την κινηματογραφική λέσχη Καβάλας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου