Πέμπτη 4 Ιουνίου 2009

Coraline (2009)

Φρεσκομετακομισμένο κοριτσάκι με κοραλλί όνομα, ζει σε παράλληλο σύμπαν μια παράλληλη ζωή, με καθρεπτιζόμενους χαρακτήρες όπως αυτή θα τους ήθελε σε έναν ιδανικό για αυτή κόσμο. Σε αντίθεση πάντα με την πραγματικότητα η οποία έχει το προσόν να είναι πραγματική.

Το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης Henry Selick έχει διδαχθεί από τον μέγιστο κινηματογραφικό παραμυθά της εποχής μας (Tim Burton) δεν θα πρέπει να αποτελεί κριτήριο για το αν η Coraline αξίζει μια θέση στη καρδιά σου, ούτε βέβαια και το όνομα του (άγνωστου στη χώρα μας) συγγραφέα που της έδωσε ζωή, μιας και πρόπερσι μια άλλη μεταφορά βιβλίου του μπορούσε να εξελιχθεί σε κάτι πολύ καλύτερο από αυτό που τελικά εξελίχθηκε. Αντίθετα, το Nightmare Before Christmas, η προηγούμενη ταινία του κ.Selick, θα έπρεπε τουλάχιστον να σε κάνει να στρέψεις το βλέμμα σου προς τη μικρή ατίθαση (animated) πρωταγωνίστρια.

Η Coraline είναι όπως όλα τα μικρά παιδιά, θέλει να παίξει, να γελάσει, να ανεμελιάσει, να γκρινιάξει. Οι συνθήκες όμως είναι τέτοιες που δεν την αφήνουν να “εκφραστεί” όπως πρέπει με αποτέλεσμα να κλείνεται στη βουβή μοναξιά της. Μια κρυφή πόρτα που ανακαλύπτει τυχαία μεταμορφώνεται σε δίαυλο επικοινωνίας με έναν παράλληλο κόσμο, ο οποίος λειτουργεί καθαρτικά για την μικρή, όπως θα λειτουργούσε και για όλους εμάς που, έχοντας σαν άτυπη δικαιολογία το νεαρό της ηλικίας μας, φανταζόμασταν τον κόσμο διαφορετικό, μέσα από τα μικρά, αθώα (και ανέμπειρα) μάτια μας. Η διαφορετικότητα αυτή βέβαια ήταν πάντα προς όφελος δικό μας, μιας και οι παράμετροι που μας αφορούσαν ήταν περιορισμένοι και η κατανόηση αυτών ελάχιστη. Για αυτό το λόγο και η αστείρευτη παιδική φαντασία (παρα)πλανάται σχετικά εύκολα...


Ωστόσο, τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας καταρρέουν εντυπωσιακά, με αποτέλεσμα η Coraline να κάνει τις επιλογές της, απαξιώνοντας κάθε τι αληθινό, επιλέγοντας να απολαυσει μια δεύτερη ζωή. “I didn’t know I had an other mother” μαρτυράει η Coraline, “Everybody has one” ανταποκρίνεται περήφανα η other mother της, θυμίζοντας σε όλους εμάς ένα καλά κρυμμένο κομμάτι του εαυτό μας, σχεδόν ξεχασμένο στο χρόνο. Τα πράγματα πολλές φορές όμως δεν είναι έτσι όπως φαίνονται και όπως όλοι ξέρουμε (και έπρεπε να μεγαλώσουμε για να το μάθουμε) τίποτα σε αυτή τη ζωή δε χαρίζεται απλόχερα, τα πάντα έχουν ένα – τουλάχιστο - μοναδικό και ολοδικό τους τίμημα.

Τα μάτια, λένε, είναι ο καθρέπτης της ψυχής (μας). Στον παράλληλο κόσμο, τα μάτια έχουν αντικατασταθεί από κουμπιά, αποδεικνύοντας το άψυχο των φερόμενων τους. Σε έναν mist-ήριο κόσμο, γεμάτο εντυπωσιακά χρώματα & αρώματα, όχι τόσο αλλόκοτο όσο θα ήθελε ο σκηνοθέτης, ούτε τόσο μπουντρούμιασμένο όσο περίμενες εσύ (αν και σε στιγμές φλερτάρει έντονα με το μισοσκόταδο), η μικρή Coraline καλείται να πληρώσει ένα τίμημα μεγαλύτερο από αυτό που περίμενε, επαναπροσδιορίζοντας έτσι την ταπεινή ύπαρξή της και μαζί και αυτή του θεατή, που με αγωνία(?) παρακολουθεί την εξέλιξη (η οποία με τη σειρά της μοιάζει λίγο ελλιπής, ειδικά όσο πλησιάζει προς τη κορύφωση(?)).

Και αν τυχαίνει να είσαι και φίλος της λογοτεχνίας και ιδιαίτερα του φανταστικού (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είσαι και βιβλιοφάγος), τότε ίσως να έχεις πέσει πάνω στο βιβλίο του Clive Barker που κυκλοφόρησε κοντά μια δεκαετία πριν το Coraline του Neil Gaiman (και που τον τίτλο δεν θα αναφέρω εδώ για ευνόητους ή μη λόγους) και ίσως τότε να νοιώσεις μια μικρή αδικία που εκείνο δεν πρόλαβε να γίνει πρώτο κινηματογραφική διασκευή. Αν δε, λάβεις υπόψη σου και την τρίτη διάσταση η οποία ξέχασε να έρθει στην Ελλάδα, τότε ίσως τοποθετήσεις την Coraline λίγο πιο κάτω από την κορυφή (την οποία σκόπευε ο δημιουργός).

Αν από την άλλη, δεν είχες ποτέ καμία σχέση με την ανάγνωση βιβλίων, ούτε ποτέ σε ενδιέφεραν το πολύπλοκα φινάλε και οι επιδέξιες ανατροπές, τότε το πιο πιθανό είναι να λατρέψεις τη ταινία ως έχει, ένα παιδικό (όχι όμως παιδαριώδες) παραμύθι, το οποίο σε στιγμές ενηλικιώνεται προσπαθώντας να μοιάσει σε κάτι ωριμότερο, καταλήγοντας τελικά στο ίδιο ακριβώς σημείο από το οποίο ξεκίνησε, μη μπορώντας να απαρνηθεί την καρτουνίστικη φύση του. Όλα αυτά (νιώθοντας) ως ενήλικας πάντα, διότι ως οτιδήποτε άλλο, το πιο πιθανό είναι να πιαστείς στον ιστό της, χαζεύοντας παράλληλα με ένα μικρό χαμόγελο στα χείλη.

Chris Zafeiriadis

11 σχόλια:

Leviathan είπε...

i tainia einai iperoxi se ola ta epipeda, skino8esia,mousiki,fadasia...se ola!!!!!!kalispera!

kioy είπε...

Ευχάριστη έκπληξη τούτο το animation!

Μου άρεσε πολύ η ερμηνεία σου στα μάτια κουμπιά-και η σύνδεση με τα μάτια της ψυχής.

Προσωπικά όταν βλέπω τέτοιες ταινίες, το μυαλό μου σφηνώνεται στο freud και τη συνεισφορά του στο animation!

Τι εννοώ; Και εδώ βλέπουμε μια εναλλακτική πραγματικότητα(όπως ας πούμε το πρόσφατο μου Totoro, στον Λαβύρινθο του Πάνα ή στο Parpika). Στην ουσία βλέπουμε τα όνειρα που έχουν στοιβαχτεί βίαια από την καθημερινότητα στο Ασυνείδητο, να επιζητούν πιεστικά μια διέξοδο σε έναν φανταστικό κόσμο. Επί της ουσίας πρόκειται για την περίφημη σύγκρουση συνειδητού και ασυνείδητου που έχουμε διαβάσει στην Ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόιντ! Και αυτό που με φέρνει πιο κοντά σε αυτή τη σκέψη, είναι ότι όλοι οι ήρωες ανοίγουν τις "φανταστικές" πύλες όταν βρίσκονται σε κατάσταση ύπνου ή λίγο πριν από αυτό. Όπως έλεγε ο Φρόιντ, όταν κοιμόμαστε, ή όταν είμαστε κουρασμένοι το συνηδειτό εξασθενεί, και η λογοκρισία προς το ασυνείδητο είναι πιο δύσκολη. Με αποτέλεσμα οι ασυνείδητες σκέψεις να περνούν στον πραγματικό χώρο.

Αρκετά όμως φλυάρησα! Πολύ ωραία η κριτική σου! Περιμένω Visconti! :)

W. είπε...

Το έχω τσεκάρει για τα υπ'όψιν. Πάντως με εξέπληξαν τα καλά λόγια που ακούστηκαν γιατί ήρθαν σε αντίθεση με τις νερωμένες εντυπώσεις που μου άφησε το τρέιλερ.

zisis είπε...

Είχα παντελώς ξεχάσει τον "Κλέφτη του πάντοτε" του Barker! Έχουνε περάσει σχεδόν 10 χρόνια από τότε που το διάβασα (αν εννοείς αυτό για βιβλίο του Barker).

Αλλά, έτσι κι αλλιώς, όλα του Barker είναι εκπληκτικά.

Popi είπε...

Το Coraline είναι μια ταινία για ανθρώπους με φαντασία και αισθητική. Ωραίο και το βαθύτερο νόημά της αλλά μήπως στη συγκεκριμένη ταινία έρχεται αναγκαστικά δεύτερο? (αλλά όχι καταιδρωμένο)
Είναι ανούσιο να δεις μια τέτοια ταινία και να ψάχνεις να δεις τι
θέλει να πει ο σηνοθέτης/ο σεναριογράφος γιατί ουσιαστικά δεν
υπάρχουν, υπάρχει ο Καλλιτέχνης. Και ο Καλλιτέχνης σπάνια εξηγεί
και πάντοτε επικοινωνεί με τις εικόνες του. Έτσι σε προκαλεί να
κινητοποιήσεις και την δική σου φαντασία (εάν διαθέτεις φυσικά).
Και ο συγκεκριμένος διαθέτει μπόλικη αλλά και την δυνατότητα όχι απλά να φαντάζεται πράγματα αλλά να έχει και το θράσος να τα
δημιουργεί με ιδιαίτερη δεξιοτεχνεία. Πόσα ξενύχτια ρίχνεις για να βάλεις την Coraline step by step να ζει,πόσες κοκκαλιάρες γάτες φτιάχνεις για να τις κάνεις φύλακες άγγελούς της
αλλά και πόσο σκοτεινά πολύχρωμα υπέροχος ήταν ο κήπος
του σπιτιού? Μαεστρία του grotesque με έντομα ιππότες ή καχεκτικά υπέροχοι πρωταγωνιστές? Και τα δύο και βάλε κι άλλα ακόμη, αλλά κρίμα είναι να τα περιγράφω εγώ εκτός κι αν τα μάτια δεν επικοινωνούν με τον εγκέφαλο!

Ας δούμε λοιπόν μερικές ταινιές Kung Fu και ας αρχίσουμε να
μιλάμε για το "βαθύτερο νόημά τους" παραβλέποντας οτιδήποτε άλλο
(ίσως και το πιο σημαντικό).

Τυχαίνει επίσης να μου αρέσει η ανάγνωση βιβλίων, τα πολύπλοκα φινάλε και οι επιδέξιες ανατροπές αλλά να λάτρεψα και το Coraline
γι αυτό που είναι,ένα παιδικό παραμύθι. Η περίπτωσή μου είναι
καταγεγραμένη στα καταστατικά σας κύριε Χρήστο? :)

Chris Z. είπε...

Leviathan
Sκέψου πως θα σου φαινόταν αν το έβλεπες και σε 3D, όπως δηλαδή το χάρηκαν κάποιοι, κάπου αλλού. Αλλά στη χώρα των χιλίων ρουσφετιών, ό,τι έχει σχέση με τέτοια θέματα αντί να πάει μπροστά, βαδίζει με την όπισθεν...


Kioy
Ευχάριστη έκπληξη σίγουρα, δυστυχώς όμως, δεν είναι όλες σαν και αυτή.. Όσο για τον Freud, πολύ σωστά και σοφά τα λόγια που μας μεταφέρεις από την περίφημη Ψυχαναλυτική θεωρία που έχουμε διαβάσει(?). Ήξερα ότι τον είχε μελετήσει ο Gaiman πριν γράψει το Coraline και πιστεύω ότι του χρωστάει πολλά περισσότερα από αυτά πού ο ίδιος πιστεύει.
(Τρομερά αγνοημένο στην χώρα μας το Paprika.)
Ο Visconti έρχεται σε λίγο… :)


Costelo
Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος με το σχόλιο σου, you can check the movie, δεν θα απογοητευτείς. Και μη ξεχνάς ότι για τα trailer μιας ταινίας υπάρχουν ειδικοί που τα κατασκευάζουν και φυσικά στοχεύουν κάπου συγκεκριμένα κάθε φορά…


Zisis
Όπως βλέπεις, σχεδόν 10 χρόνια αποδεικνύονται πολύ λίγα για να ξεχάσεις τον κλέφτη και που φυσικά έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον Gaiman. Μόνο που ο Gaiman δεν είναι Barker και ο κλέφτης είναι λίγο περισσότερο παραμύθι από την Coralline, αναπτύσσεται λίγο πιο τρομακτικά, για να καταλήξει ακόμα πιο διδακτικά από αυτή... Ξέρεις, παρακολουθούσα την ταινία και μάλιστα την απολάμβανα κιόλας, και μετά μου ήρθε… Ξαφνικά έβλεπα μια άλλη Coraline και ήταν αργά πια για να γυρίσει πίσω η προηγούμενη… Ας είναι όμως…
Αλήθεια, έχει τύχει να πέσουν στα χέρια σου τα ABARAT?


Popi,
Δε με διάβασες καλά. Το ίδιο πράγμα λέμε... Μόνο που εσύ είσαι λίγο πιο “violently happy” από μένα.

Όλες οι ταινίες είναι φτιαγμένες από/για ανθρώπους με φαντασία. Αυτό είναι η τέχνη. Φαντασία με φαντασία όμως, έχει διαφορά...ευτυχώς...

Ο καλλιτέχνης σπάνια εξηγεί αλλά επικοινωνεί με τις εικόνες του, λες, πράγμα που σημαίνει ότι σε προκαλεί να δεις πέρα από αυτές, οπότε πως έρχεται δεύτερο το νόημα της Coraline?

Για να δημιουργήσεις τις εικόνες της φαντασίας σου δεν χρειάζεται θράσος αλλά Θάρρος.

Δεν ξέρω πόσο ξενύχτισε (και ποιος) για να δημιουργηθούν όλα τα υπέροχα του film, ξέρω όμως ότι αν διαβάσεις καλύτερα το κείμενο θα βρεις περιγραφές αυτών.

Σε όλα τα είδη υπάρχουν οι καλές και οι κακές ταινίες. Σε όλα όμως. Απλά στις ταινίες Kung Fu οι “εικόνες” που δημιουργεί ο εκάστοτε “καλλιτέχνης” έχουν κάποια πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα κάποιοι να τις απορρίπτουν χωρίς δεύτερη σκέψη. Πίστεψε με, το ίδιο μπορεί να συμβεί και με την συμπαθέστατη Coraline…
Συμφωνώ όμως μαζί σου, ας δούμε μερικές καλές ταινίες Kung Fu και ας μιλήσουμε μετά γι’ αυτές. Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη προτίμηση?
http://www.kungfumovies.net/

Η “ανάγνωση βιβλίων” αναφέρεται στο “Thief of Always” όπως πολύ σωστά θυμήθηκε ο zisis παραπάνω και όχι στην ανάγνωση βιβλίων καθεαυτή.

Όσον αφορά το Coraline ως παραμύθι όπως το χαρακτηρίζεις,
«...το τι είναι ένα παραμύθι κατά κανόνα, μπορούμε όλοι να βρούμε και πάνω σε αυτά τα χαρακτηριστικά να ανοίξει μια νέα συζήτηση εάν φυσικά κατηγοριοποιήσουμε μια ταινία σύμφωνα με χαρακτηριστικά και όχι με το τι είναι παραμύθι για τον καθένα.»
Δικά σου λόγια νομίζω, δεν έχω να προσθέσω κάτι άλλο πάνω σε αυτό.


Καλησπερίζω άπαντες και ευχαριστώ για τη συμμετοχή...

zisis είπε...

Φίλε chris,
τα Άμπαρατ τα έχω σταμπάρει εδώ και χρόνια και όλο "ξεχνάω" να τα πάρω. Θα τα βάλω στις άμεσες προτεραιότητές μου!

Flonsavardu είπε...

το βιβλίο το είχα διαβάσει πριν 2-3 χρόνια, εντελώς τυχαία. και δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, δεδομένου ότι ναι μεν έχει κάποια πιο βαθιά στοιχεία από την αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, αλλά λέω, ο τύπος πήρε την ιστορία της αλίκης και απλώς άλλαξε το μοτίβο. γίνεται αυτό;

anyway, αυτό είχα σκεφτεί τότε για το βιβλίο. η ταινία μου άρεσε αρκετά, ήταν αρκετά πιστή η μεταφορά απ όσο θυμάμαι. α, και νομίζω μου άρεσε περισσότερο από το nightmare before christmas.

Chris Z. είπε...

Flonsavardu

Και μόνο η ιδιότητα σου, θα μπορούσε να μας κάνει να αμφισβητήσουμε ό,τι γράψαμε... Ευτυχώς, εν μέρει, συμφωνούμε... Δεν ήθελα να αναφέρω την Αλίκη διότι το story είναι λίγο πολυ γνωστό, η ίδια η Αλίκη όμως όχι. Και μη ρωτήσεις τι εννοω με αυτό. Όσο για Nightmare, θα έρθει ο καιρός του σύντομα...

Σ’ ευχαριστώ για την συμμετοχή.
Την καλημέρα μου...

alex είπε...

το ταινιάκι τα σπάει!

Chris Z. είπε...

Alex,
Συμφωνώ και για το «ταινιάκι» και για το ότι τα σπάει. Μετά τι γίνεται όμως..?