Rise of the Planet of the Apes (2011)

“All hail Caesar... Hail! Hail!”

Χαμογελάω ευχάριστα όταν βλέπω ιστορίες του παρελθόντος να αναπνέουν στο σήμερα. Δείχνει ότι κάποιες ταινίες κατάφεραν να ξεπεράσουν τον σκόπελο του χρόνου, αποδεικνύοντας τόσο την κινηματογραφική τους ποιότητα όσο και την επιρροή τους απέναντι σε κάποιους ανθρώπους. Το franchise του Πλανήτη των Πιθήκων συνάντησε το καλλιτεχνικό ζενίθ του στην πρώτη, μυθική ταινία του ’68. Από εκεί και έπειτα τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους, τα sequels ήρθαν για να θρέψουν τους οπαδούς της σειράς (εδώ κάποιοι θα χρησιμοποιήσουν το ρήμα «εκμεταλλευτούν» - και ποιος να τους κατηγορήσει), ενώ το remake του κ.Burton, πέραν του αυθορμητισμού του, δεν πρέπει να βρήκε πολλούς υποστηρικτές. Άνθρωποι στιγματίστηκαν, ίσως και να επωφελήθηκαν με την πάροδο του χρόνου και κανείς δεν μπορεί να πει ότι σήμερα συμβαίνει κάτι το διαφορετικό. Με την διαφορά ότι η φετινή Εξέγερση, διαθέτει όλα εκείνα που έπρεπε αλλά μέχρι τώρα έλειπαν από τις ταινίες που προηγήθηκαν. Και το ευχάριστο χαμόγελο, μετατρέπεται σε σαρδόνιο…

Τοποθετημένο χρονικά λίγο μετά την εκτόξευση του διαστημοπλοίου που μετέβαινε το πλήρωμα της πρώτης ταινίας, αλλά αρκετά πριν από τα γεγονότα που (το) ακολούθησαν, η ταινία ακολουθεί τον επίμονο βιολόγο Will (James Franco, χμμ) στην προσπάθειά του προς την ανακάλυψη ενός ιού με την δυνατότητα να επαναπροσδιορίζει και να τροποποιεί τις διανοητικές ικανότητες του εγκεφάλου. Ενός ιού που αυξάνει την νοημοσύνη των πιθήκων αλλά παράλληλα αποτελεί αντίδοτο για τον ανθρώπινο Alzheimer. Αυτή είναι και η αιτία που θα χρησιμοποιήσουν οι σεναριογράφοι για να δώσουν την ευκαιρία στον Will να πειραματιστεί έχοντας από την μια έναν πίθηκο και από την άλλη έναν άρρωστο πατέρα ως πειραματόζωα. Όπως όμως συμβαίνει στις περισσότερες ταινίες, ένας ιός είναι πάντοτε απρόβλεπτος ενώ ένας άνθρωπος είναι αρκετά υπερόπτης για να το αντιληφθεί εγκαίρως.

Κάπως έτσι, ένας πίθηκος ονόματι Caesar, ξυπνάει από τον λήθαργο της κατώτερης ύπαρξης (όπως αντιμετωπίζονται όλα τα ζωντανά όντα αυτού του πλανήτη από τον άνθρωπο) και εξεγείρεται, διεκδικώντας την ευκαιρία να ζήσει ως ίσος. Μια ευκαιρία που του δόθηκε από ανθρώπινο χέρι. Έτσι το αναπόφευκτο “Rise” του τίτλου αποτελεί κατ’ εξοχήν ανθρώπινο προϊόν και σκέφτομαι ότι η ταινία θα μπορούσε κάλλιστα να ονομάζεται «Fall of the Planet of the Humans». Μάλιστα, μ’ αυτή την τελευταία παρατήρηση είμαι σίγουρος θα συμφωνήσουν και όσοι έχουν ήδη παρακολουθήσει το αποκαλυπτικό φινάλε. Για όλους τους υπόλοιπους που δεν έχουν φτάσει ακόμα εκεί, η ταινία έχει να προσφέρει τα μέγιστα.

Πίσω στην ιστορία. Στο μεγαλύτερο μέρος της η ταινία κυλάει ήρεμα προσπαθώντας να χτίσει τους χαρακτήρες της, παράλληλα με τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους (Will με Caesar, Will με τον πατέρα του, Caesar με τους άλλους πίθηκους). Και σε αυτό τον τομέα τα καταφέρνει άψογα, αν αναλογιστεί κανείς ότι διαθέτει διαφορετικές μορφές ζωής που μάλιστα δεν κατέχουν την ομιλία. Έτσι, η μεγαλύτερη απόλαυση του Rise έγκειται στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται. Παράλληλα, αναπτύσσεται και ο Caesar. Από νεογέννητος πίθηκος μέχρι πλήρως αναπτυγμένος ανθρωποχαρακτηριστικός ηγέτης, αυτός ο ήρωας κλέβει την παράσταση (αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και την εξαιρετική δουλεία που έχει γίνει στα ειδικά εφέ). Ένας χαρακτήρας που για κάποιο περίεργο λόγο διαθέτει πολλά από τα χαρακτηριστικά του Charlton Heston στην ταινία του ’68, από το παρατσούκλι «bright-eyes» και τον εγκλεισμό του σε ένα κλουβί-φυλακή, μέχρι το περιλαίμιο που του φόρεσαν, για τους ίδιους ακριβώς λόγους.

Σε αυτό τον υπέροχο πίθηκο μοιάζει να αφιερώνεται το σοφά μελετημένο σενάριο του Rise. Από τις κινήσεις, τους μορφασμούς και τα συναισθήματα που αποπνέουν τα μάτια του Caesar, ο σιωπηλός πρωταγωνιστής σιγά σιγά αποπιθηκοποιείται, εξωτερικεύοντας αέναα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, με πρώτο και καλύτερο την θέληση για ελευθερία. Με αυτό τον τρόπο χτίζεται ένα δραματικό υπόβαθρο το οποίο ξεπερνάει τον sci-fi χαρακτήρα της ταινίας, διαμορφώνοντας έτσι μια πολύανθη ιστορία, ανοιχτή σε αναγνώσεις. Ωστόσο, η ταινία παραμένει ένα blockbuster. Γι' αυτό και δεν ξεχνάει τις mainstream καταβολές της, κρατώντας μια επική σκηνή μάχης για το φινάλε. Μια σκηνή η οποία μετατρέπει τον Caesar σε αδιαφιλονίκητο ηγέτη, όχι μιας ομάδας επιτιθέμενων προς την κατάκτηση του πλανήτη, αλλά μιας ομάδας αφυπνισμένων πιθήκων που απλά επιζητούν να απομακρυνθούν από τον ανθρώπινο παράγοντα, αφήνοντάς το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη στην δικαιοδοσία του.

Πρέπει όμως να πω ότι το Rise λειτουργεί και σαν αυτόνομη παραγωγή, αποδεσμευμένο από στενά όρια που μπορεί να θέτει μια ιστορία 50 και βάλε χρόνων. Μια παραγωγή που εκτός των παχουλών επιταγών και ακριβοπληρωμένων συντελεστών, διαθέτει επιπλέον ένα μεγάλο προτέρημα σε αντίθεση με τα τις περισσότερες υπερπαραγωγές του σύγχρονου Hollywood. Τον σεβασμό. Σεβασμό τόσο προς την ιστορία του Πλανήτη των Πιθήκων, την οποία επ’ ουδενί καπηλεύεται αλλά ανανεώνει, όσο και προς τον υποψήφιο θεατή που θα επιλέξει να του χαρίσει 105 λεπτά από τον χρόνο του για να την παρακολουθήσει. Σπάνιο αυτό.

Chris Zafeiriadis